Εισαγωγή στην ψυχολογία των αλόγων

Κατά τον ίδιο τρόπο που μια αγέλη αλόγων διατηρεί και υπακούει στην ιεραρχία για την οργάνωση της ζωής του κοπαδιού έτσι και τα ενσταβλισμένα άλογα όταν βρίσκονται σε ομάδες αποδέχονται τις ίδιες βασικές αρχές κυριαρχίας μεταξύ τους. Η κύρια διαφορά ενός κοπαδιού και μιας ομάδας ενσταβλισμένων αλόγων είναι η έλλειψη του επιβήτορα ο οποίος διοικεί και καθορίζει τους όρους επιβίωσης. Οι αναπαραγωγική συμπεριφορά των αλόγων σύμφωνα με την οποία ορίζεται η ιεραρχία στις αγέλες, είναι διαφορετική σε μια ομάδα και αντικαθίσταται από την αρχηγία της ποιο κυρίαρχης φοράδας / ή αρσενικού.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα στη ζωή των ενσταβλισμένων αλόγων είναι ότι η ομάδα μέσα στην οποία συνηθίζουν να ζουν για κάποιο διάστημα της ζωής τους και στην οποία έχουν ήδη εγκαθιδρύσει την ιεραρχία τους, αλλάζει αυτόματα μόλις οι ιδιοκτήτες τους τα μετακινήσουν σε νέες σταβλικές εγκαταστάσεις / ομίλους.

Τα άλογα είναι ευτυχισμένα όταν το περιβάλλον τους είναι σταθερό και ισορροπημένο. Ακόμη και αν δεν ζουν στην ελευθερία, επικοινωνώντας καθημερινά με τα ίδια άλογα που έχουν σχηματίσει ομάδα εκφράζουν τα φυσικά ένστικτά τους με αποτέλεσμα να εκτονώνονται και να αισθάνονται ασφαλείς. Έτσι η επικοινωνία μέσω περιποίησης του ενός με το άλλο, της βόσκησης και του παιχνιδιού μιμείται τις φυσιολογικές συμπεριφορές που θα παρατηρούσαμε και σε μια αγέλη άγριων αλόγων.

Η ομάδα έχει ένστικτα "αγέλης" και για τα άλογα φυσιολογική ζωή σημαίνει να "ανήκουν" σε ένα κοπάδι. Καθώς το ποιο δυνατό ένστικτό τους είναι η επιβίωση, τα άλογα όπως και κάθε ζωντανός οργανισμός, θα κάνουν τα πάντα για να διατηρηθούν στη ζωή και να προστατεύσουν την συνέχεια του είδους τους μέσα από υγιής αναπαραγωγικές διαδικασίες (ζευγάρωμα). Κάθε φυλή αλόγων μπορεί να υφίσταται μόνο μέσα από την οργάνωση της αγέλης διότι τα άλογα δεν έχουν ένστικτα κυριαρχίας σε άλλα είδη ζώων λόγω του ότι είναι φυτοφάγα. Σε περιπτώσεις κινδύνου θα επιλέξουν ενστικτωδώς να "φύγουν" μακριά παρά να αντικρίσουν και να πολεμήσουν τον εχθρό. Μόνο σε περίπτωση που βρεθούν περικυκλωμένα ή στριμωγμένα θα επιτεθούν (το ίδιο θα συμβεί με ένα ενσταβλισμένο άλογο το οποίο αν αισθανθεί κίνδυνο θα προσπαθήσει να ξεφύγει να καλπάσει ανεξέλεγκτα μακριά από αυτό που το τρομάζει ενώ αν αντίστοιχα σε παρόμοια περίπτωση βρεθεί εγκλωβισμένο μέσα στο στάβλο εφόσον δεν έχει άλλες επιλογές, μόνο τότε θα επιτεθεί για να προστατεύσει την ζωή του).

Ζώντας σε αγέλες τα άγρια άλογα έχουν περισσότερες πιθανότητες να προστατευθούν από επίθεση εχθρών. Ένα άλογο μόνο του είναι εύκολη λεία για τα άλλα ζώα.

Για να προστατεύσουν την αγέλη από τους φυσικούς κινδύνους η συμπεριφορά που παρουσιάζουν είναι προσαρμοσμένη ανάλογα με τα άγρια ένστικτα και την ιεραρχία. Κατά τη διάρκεια της νύχτας για παράδειγμα υπάρχουν πάντα κάποια άλογα που θα μένουν ξύπνια και σε εγρήγορση εκ περιτροπής για να προστατεύσουν τα υπόλοιπα που αναπαύονται. Την ίδια αντίδραση παρατηρούμε και στα ενσταβλισμένα άλογα, τα οποία σπάνια κοιμούνται στους στάβλους τους όλα μαζί τις ίδιες ώρες αλλά έχουν πάντα έναν "παρατηρητή" ο οποίος θα προειδοποιήσει την "ομάδα" για τον κίνδυνο. Έτσι η "ομάδα" διασφαλίζει την επιβίωσή της σε περίπτωση υποτιθέμενης "επίθεσης" .

Η συμπεριφορά αυτή είναι αποτέλεσμα του ενστίκτου "αγέλης" το οποίο προσδιορίζει τις αντιδράσεις των ενσταβλισμένων αλόγων ακόμη και στις μέρες μας παρότι έχουν περάσει εκατομμύρια χρόνια από την εξημέρωσή τους. Τα άγρια ένστικτα παραμένουν ως πληροφορίες στο γενετικό κώδικα των αλόγων και κληρονομούνται από γενιά σε γενιά ακόμη και στις περιπτώσεις "βελτίωσης" κάποιων φυλών για να παραχθούν ίπποι με συγκεκριμένα γενετικά χαρακτηριστικά, (όπως thoroughbred κλπ). Τα ίδια ένστικτα έχουν παρατηρηθεί τόσο σε καθαρόαιμα όσο και σε ημίαιμα άλογα, γι' αυτό> το σημείο αναφοράς για την κατανόηση της συμπεριφοράς των ενσταβλισμένων αλόγων θα πρέπει να είναι η παρατήρηση της ρουτίνας στη ζωή των άγριων συγγενών τους.

Συνήθως οι άνθρωποι παραβλέπουν το γεγονός ότι ενώ δημιουργούνται συνεχώς νέες φυλές αλόγων οι οποίες εξυπηρετούν συγκεκριμένες εργασίες / αθλήματα, τα άγρια ένστικτα επικρατούν, κληρονομούνται από γενιά σε γενιά και επιδρούν καταληκτικά στην διαμόρφωση της συμπεριφοράς και προσωπικότητας των αλόγων.

Παρότι κάθε άλογο εμφανίζεται με ξεχωριστές ιδιαιτερότητες στο χαρακτήρα του αυτές παρουσιάζονται μόνο διότι αυτό δρα και αντιδρά ανάλογα με τις επίκτητες εμπειρίες που έζησε από την αρχή της ζωής του, (πότε απογαλακτίστηκε, πόσο καιρό έζησε ως μέλος μιας ομάδας, πως το χειρίστηκαν κλπ).

Τα συμπεράσματα πολλών και εμπεριστατωμένων μελετών πάνω σε θέματα συμπεριφοράς, έχουν αποδείξει ότι τα άγρια ένστικτα που διαμορφώνουν τις αντιδράσεις των αλόγων δεν εξαφανίζονται με τη διαδικασία της εξέλιξης. Γι' αυτό το λόγο είναι χρέος του σύγχρονου φίλιππου να μάθει μέσα από καθημερινή παρατήρηση και εκπαίδευση, πως τα άλογα συνδυάζοντας τα άγρια ένστικτά τους εκφράζονται και αντιδρούν, ώστε κάθε ιδιοκτήτης να είναι σε θέση να προσφέρει στο άλογό του το καλύτερο περιβάλλον και συνθήκες διαβίωσης και ευημερίας .

το κείμενο δημιουργήθηκε από Eldani (Horse.gr)